Recenzja filmu

Prestiż (2006)

Pytanie to przewija się przez cały film, działając jak kamień ciśnięty do zmętniałej powierzchni naszego oka, który wzbudza fale niepokoju rozchodzące się aż do granic naszego umysłu. Dobra sztuczka składa się z trzech elementów. Obietnica - początek, prezentacja zwykłego przedmiotu lub zdarzenia. Zwrot to element magiczny, sprawienie by przedmiot zniknął, by sytuacja stała się niezrozumiała. Sztuczkę wieńczy prestiż, po którym dopiero widownia zaczyna bić brawo. Znowu dałeś się oszukać? Co jest prawdą, a co tylko iluzją? Christopher Nolan (znany chociażby z przewrotnego "Mementa") po raz kolejny zabrał widza w podróż w głąb ludzkiej psychiki. "Prestiż" opowiada historię dwóch iluzjonistów - Alfreda Bordena (Christian Bale) i Roberta Angiera (Hugh Jackman). Początkowo są dwoma zaprzyjaźnionymi młodzieńcami oddanymi sztuce magii. Lecz, gdy podczas ich wspólnego występu dochodzi do tragedii, stają się zaciekłymi wrogami. Ich rywalizacja zaczyna wkrótce przekraczać wszelkie prawne i etyczne granice, a ludzie z ich otoczenia stają się jedynie marionetkami używanymi bezwzględnie do osiągnięcia celu. "Prestiż" jest filmem złożonym, wielowątkowym, który można odbierać na wielu płaszczyznach. Może być on obrazem stricte sensacyjnym, jeśli tylko bawią kogoś wybuchy, zwłoki i trzymający w napięciu scenariusz. Miłośnicy romansów i filmów obyczajowych z pewnością docenią rolę pięknej Olivii (Scarlett Johansson) oraz jej wpływ na tragiczny finał małżeństwa Bordenów. Estetów powinno ucieszyć niesamowite wręcz oddanie atmosfery wiktoriańskiego Londynu z całym jego brudem, nędzą i wieczorną mgłą otulającą litościwie klaustrofobiczne uliczki skontrastowaną z blichtrem życia wyższych sfer. Przede wszystkim jest to jednak opowieść o obsesji, wydobywającej z szybkością huraganu najgorsze pokłady podłości z człowieczej duszy. Opętani jednym celem, którym w wypadku magików staje się zawodowa ambicja oraz pęd do doskonałości, nie wahamy posunąć się nawet do morderstwa. "Prestiż" jest więc wysublimowanym studium moralnego upadku człowieka, zatracającego się w szaleństwie i zapominającego przyczyny, dla której poszukiwał zemsty, ponieważ "dlaczego" szybko traci jakiekolwiek znaczenie. Liczy się jedynie ostateczne zwycięstwo. Cała ta historia jest bardzo gorzka i cyniczna w swojej wymowie. "A cóż to jest zło, jak nie trochę zanadto wybujała osobowość?" - chciałoby się z ironicznym uśmieszkiem powtórzyć za Witkacym. Jak dotąd film jawi się w samych superlatywach. Ale co z najważniejszym elementem - tytułowym prestiżem, końcem, po którym publiczność zaczyna bić brawo? Cóż, jest to ambiwalentna kwestia. Z jednej strony, zakończenie zostało zdecydowanie przesadzone. Zdrowy rozsądek widza stanowczo bronił się przed rozwiązaniem tak naciąganym, że aż rolka z filmem groziła pęknięciem. Podczas ostatnich kilku minut zagęszczenie absurdu na metr kwadratowy osiągało poziom "Latającego cyrku Monty Pythona", co w przypadku mrocznego thrillera jest zjawiskiem niedopuszczalnym. Z drugiej jednak strony właśnie takie zakończenie wzbudza liczne kontrowersje i uniemożliwia jednoznaczne zdefiniowanie "co tak naprawdę się wydarzyło". Stwarza to niesamowite pole do popisu dla wszystkich lubiących tworzyć własne interpretacje. "Prestiż" jest filmem dobrym. Nawet bardzo dobrym, gdyż po seansie jakaś jego cześć w nas zostaje i przypomina o sobie od czasu do czasu. Gdyby jednak potraktować go jako sztuczkę magiczną, bardziej trafnym tytułem byłby "Zwrot". Prestiż w tym filmie nie zaspokoił rozbudzonego apetytu widzów.